ادریس
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پرسش: کتاب حضرت ادریس و ماجرای زندگی آن حضرت، و محل
تبلیغ و اشکالاتی که از نظر
اصول دین به آن
داستان وارد شده را بیان فرمایید؟
پاسخ:
در مورد این
پیامبر بزرگ
قرآن تنها دو بارـ آن هم با اشاره‌های کوتاه ـ سخن گفته است یکی در
سورة مریم و دیگری در
سورة انبیاء.
در
روایات مختلف شرح مبسوطی دربارة زندگی این پیامبر نوشته‌اند که نمی‌توان همة آن‌ها را معتبر دانست.
نام او در
تورات «
اخنوخ» می‌باشد که در عربی «ادریس» می‌گویند. او اولین کسی بود که باقلم خط نوشت و علاوه بر مقام
نبوت به
علم نجوم و حساب احاطه داشت و نخستین کسی بود که طرز دوختن
لباس را به
انسان‌ها آموخت.
راوندی در «قصص الانبیاء» با سلسله اسنادش از
امام صادق نقل می‌کند و
علامه مجلسی هم ضمن نقل این
حدیث آن را معتبر می‌داند. طبق این حدیث وقتی پادشاه ستمکار وقت به شخصی
ظلم می‌کند و او را به
قتل می‌رساند و ملک سرسبز او را از دستش می‌گیرد،
خداوند ادریس را مأمور می‌کند، تا
حق مظلومان را از او بگیرد و او را به سوی
خدا دعوت کند. ولی پادشاه تصمیم می‌گیرد ادریس را از بین ببرد، ادریس از شهر فرار می‌کند و از خداوند می‌خواهد که تا زمانی که این‌ها توبه نکردند،
باران رحمتش را از آن‌ها قطع بکند. خدای تعالی بیست سال باران رحمتش را بر آن‌ها نازل نمی‌کند، تا این‌که مردم گرسنه و بیچاره می‌شوند و به درگاه خداوند
توبه می‌کنند و خداوند توبه آن‌ها را قبول می‌کند و به ادریس
وحی می‌کند که تو نیز توبه آن‌ها را قبول کن، ادریس با دیدن
ذلت و خواری آن مردم و پادشاهشان، با اندکی تأخیر توبة آنان را می‌پذیرد؛ آن‌گاه خداوند متعال باران رحتمش را به آن‌ها می‌فرستد.
امّا اشکالی که به این داستان وارد است. در صورت صحیح و معتبر بودن سند آن ـ این است که طبق عقیدة ما پیامبران از هرگناه و
معصیتی معصوم هست پس چرا ادریس امر خداوند را در مورد باران فرستادن
اجابت نکرد؟!
علّامه مجلسی در این مورد می‌گوید: امر نمودن خداوند ادریس را به باران بر سبیل حتم و
وجوب نمی‌باشد بلکه بر سبیل تخییر و
استحباب می‌باشد و غرض حضرت ادریس از تأخیر نمودن و طلبیدن قوم برای ذلالت در مقابل خود، برای رفعت و مقام دنیوی و انتقام‌گیری شخصی نبود بلکه به‌خاطر نافرمانی آن‌ها از دستورات خداوند بود و ادریس به‌خاطر شدّت محبّت به خداوند بر معصیت‌کاران درخواست
عذاب شدید می‌کند که این اعمال هم نسبت به آن قوم عین شفقت و مهربانی بود تا متنبّه و بیدار شوند و دیگر در مقام طغیان در نیایند و خدا را معصیت نکنند.
در مورد کتاب ادریس، در احادیث ذکری از نام کتاب آن حضرت به میان نیامده، ولی طبق بعضی از
احادیث از جمله
حدیث ابوذر از
پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ برای او
صحفی نازل شده بود به‌طوری‌که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌فرمایند: «خداوند سی
صحیفه برای ادریس فرستاد.»
در مورد محل تبلیغ آن حضرت و
تولد آن بعضی
بابل و بعضی
مصر را ذکر کرده‌اند که مجموعاً اطراف
نیل و
دجله و فرات را شامل می‌شود و در حدیثی از امام صادق ـ علیه السّلام ـ وارد شده که می‌فرمایند«هنگامی که وارد کوفه شدی در
مسجد سهله نماز به پادار چون آن‌جا خانة ادریس
نبی بوده است»
و طبق قول مشهور
عمر او سیصد سال بوده است.
کتاب ارشاد القلوب علامه مجلسی.
اندیشه قم.
