بلندخوانی در مطالعه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: بلندخوانی، مطالعه، عادت.
پرسش: چه‌گونه می‌توان عادت «بلندخوانی در مطالعه» را برطرف کرد؟ و چه‌گونه مطالعه کارآمدی داشته باشم؟
پاسخ:
قبل از هر چیز باید بدانیم که ما انسان‌ها در رفتار خود بعضی عادت‌ها را به همراه داریم که برخی از این عادت‌ها پسندیده‌اند که باید آن‌ها را حفظ و تقویت نمود و در مقابل، بعضی عادت‌ها پسندیده نیستند که باید آن‌ها را با روش صحیح از خود دور کنیم.
اما در مورد مسئله خواندن نوشته با صدای بلند، برخی افراد
عادت دارند که با صدای بلند
مطالعه کنند. ریشه این عادت به دوران کودکی برمی‌گردد. کودکان برای یادگیری معمولاً کلمات را با صدای بلند تکرار می‌کنند. برخی افراد در دوران بزرگ‌سالی نیز این عادت را حفظ می‌کنند.
بلندخوانی در مطالعه، زیان‌هایی را در پی دارد که عبارت‌اند از:
تند خواندن متن‌ها، یک عادت پسندیده و ثمربخش در یادگیری است؛ اما خواندن نوشته با صدای بلند، سرعت خواندن را کم می‌کند؛ چون فرد مجبور است سرعت بالای چشم در خواندن نوشته را با سرعت کند لب‌ها تطبیق دهد.
این عادت باعث می‌شود که فرد در هر مکانی نتواند مطالعه نماید؛ مانند خوابگاه و کتاب‌خانه که باعث مزاحمت برای دیگران می‌شود؛ لذا از نظر مکانی محدود می‌شود و خیلی از فرصت‌ها از وی گرفته می‌شود.از نظر زمانی هم محدود می‌شود؛ مثلاً شما در شب هنگام می‌خواهید با چراغ مطالعه در خوابگاه مطالعه کنید؛ اما صدای شما مزاحم
خواب هم‌اتاقی‌ها می‌شود.
انسان‌هایی که کند مطالعه می‌کنند، درصد
حواسپرتی آن‌ها بیش‌تر می‌باشد؛ چراکه
ذهن بیش‌تر فرصت پیدا می‌کند و به موضوعات دیگری فکر می‌کند و خیال‌پردازی می‌کند؛ اما در حالت
تندخوانی، به ذهن چنین فرصتی داده نمی‌شود و قبلاً هم گفتیم که بلند خواندن نوشته از سرعت می‌کاهد و در نتیجه امکان حواسپرتی بیش‌تر می‌شود. (پس یکی از عوامل کاهش سرعت مطالعه، خواندن نوشته با صدای بلند است).
نخست باید به این نکته توجه داشته که
انسان مجبور است برای از بین بردن هر عادت بد، ابتدا باید تمرین کند؛ لذا شما نیز باید مطالعه بدون تلفظ را تمرین کنید تا به یک روش مطالعه آرام دست یابید. بر این تمرین لازم است نکات زیر را مد نظر داشته باشید:
در چند
روز اول سعی کنید چند بار در روز به تمرین بپردازید. هر بار تمرین نباید بیش از چند دقیقه به طول انجامد. در غیر این صورت خسته شده و آن را رها می‌کنید.
هنگام تمرینات ابتدا
زبان خود را به پشت دندان‌ها بچسبانید
و فقط به متن نگاه کنید؛ یعنی با چشم خود فقط خط
کتاب را از ابتدا تا انتها دنبال کنید. در این تمرینات شما به دنبال درک مطلب و مطالعه نباشید؛ بلکه فقط مرور چشم بر روی خط کتاب را تمرین کنید.
شما می‌توانید برای تقویت تمرینات قبلی، یک صفحه روزنامه یا کتابی که آن را نیاز ندارید، دور هر جمله یک خط بکشید؛ به‌صورتی‌که هر جمله در درون یک خط بسته قرار گیرد. سپس از اول صفحه تا آخر چشم‌های خود را صورت پرشی روی هرکدام از جملات متمرکز سازید؛ مثلاً تمام جمله اول را یک دفعه نگاه کنید، یک مکث روی آن جمله بنمایید. سپس چشم خود را از تمام آن جمله برداشته و به صورت پرش آرام روی جمله دوم متمرکز نمایید و پس از مکث کوتاه سراغ جمله سوم بروید و مطالعه سایر جملات را به همین روش ادامه دهید. این کار باعث می‌شود که شما مطالعه با
چشم را یاد بگیرید و مطالعه با زبان را ترک کنید.
برای این‌که چشم شما در این نوع مطالعه مهارت پیدا کند، لازم است تمریناتی در جهت تقویت ماهیچه چشم انجام دهید؛ مثلاً هنگامی که صورت شما رو به جلو است، با چشمان خود به سمت راست و چپ نگاه کنید. سعی کنید مساحت بیش‌تری را در این حالت ببینید. یا کره چشم خود را با سرعت به طرف راست و چپ بگردانید تا چشم شما به گردش سریع روی جملات کتاب عادت کند. در غیر این صورت پس از چند دقیقه چشم شما به کندی حرکت می‌کند و نمی‌تواند به سرعت از یک جمله دل بکند و سراغ جمله بعدی برود.
پس از آن‌که چند روز این تمرینات را انجام دادید، بعد شروع کنید به مطالعه کتاب و ابتدا مطالب کتاب را به منظور فهم آن به این صورت مطالعه کنید؛ یعنی هم چشم خود را به صورت آرام و دقیق روی متن عبور دهید و هم سعی کنید مطالب کتاب را بفهمید. این تمرین را در روزهای اول چند بار در روز انجام دهید. مواظب باشید در هر بار تمرین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به این روش مطالعه کنید. بعد از چند روز تمرین می‌توانید زمان آن را افزایش دهید.
در ابتدا از فرد انتظار نداریم که به یک باره این
عادت خود را رها کند. چه‌بسا کنار گذاشتن دفعی آن خود، سبب بروز بعضی مشکلات روحی از جمله
اضطراب گردد. بنابراین این کار را باید تدریجاً و به‌طور زمان‌بندی انجام داد؛ مثلاً در هفته اول فقط ۲ تا ۳ ساعت را بدون تلفظ کردن مطالعه کند و در هفته‌های بعد مقدار زمان آن را بیش‌تر نماید.
برای این‌که ترک این عادت باعث
استرس و نگرانی نشود، لازم است این فرد ابتدا مطلب درسی خود را در محیطی به دور از مزاحمت برای دیگران بلند بخواند و چند ساعت بعد همان مطلب را بکوشد بدون تلفظ مطالعه کند؛ البته مرحله دوم در محیطی مانند کتاب‌خانه یا خوابگاه انجام گردد. وی خواهد دید که قادر است این عادت خود را به‌راحتی ترک کند.
متخصصان امر معتقدند در تغییر رفتارهای
انسان از جمله رفتارهای مطالعاتی افراد، پاداش‌های به جا و به موقع، بسیار مؤثرتر از
تنبیه یا
نصیحت آنان است. کارشناسان معتقدند که فعالیت‌هایی نظیر مطالعه و مرتب کردن اتاق را که رغبت خاصی به آن‌ها وجود ندارد، می‌توان از طریق دادن پاداش‌های مطلوب نظیر تماشا کردن تلویزیون و برنامه مورد علاقه خود تقویت و تشویق کرد.
لذا برای اجرای این روش باید دست‌یابی به چیزهای مطلوب را به میزان معینی از مطالعه با عدم
تلفظ مشروط ساخت. به این ترتیب می‌توان پس از مدتی مطالعه با روش صحیح، برای خود پاداشی در نظر گرفت؛ مثلاً با خود قرار گذاشت که اگر امشب این فصل را بدون بلندخوانی تمام کنم، به دوستم تلفن خواهم زد، یا فلان سریال مورد علاقه‌ام را تماشا خواهم کرد.
یکی از شیوه‌های مبارزه با این عادت این است که باید در هنگام تندخوانی، نوک زبان را بین دندان‌ها قرار دهند تا مانع تلفظ کلمات شود.
در پایان یکی از روش‌های صحیح مطالعه را در ذیل به شما توصیه می‌کنیم به عنوان حسن ختام که دارای شش مرحله است:
مطالبی که در این مرحله باید خوانده شوند عبارت‌اند از: مقدمه، اهداف تحقیق، تیترهای اصلی و فرعی، خلاصه مباحث، مجلات مقدماتی پاراگراف‌ها.
از راه‌های انجام این کار آن است که خواننده عناوین را به پرسش تبدیل کند.
خواندن و سعی بر جواب دادن به پرسش‌های مرحله دوم.
باید درباره مطالبی که می‌خوانید، خوب
تفکر کنید تا دقیقاً پیام نویسنده را درک کنید.
بیان مطالب از حفظ به خواننده کمک می‌کند تا متوجه شود چه قسمت‌هایی از
کتاب را خوب درک نکرده است و نیاز به خواندن مجدد دارد.
بهترین شکل مرور آن است که خواننده بدون مراجعه به متن، پرسش‌های اساسی مطرح‌شده در کتاب را پاسخ دهد. اگر قدرت پاسخ‌گویی به پرسش‌های مهم را نداشت، باید آن بخش‌ها را مرور کند.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «بلندخوانی در مطالعه»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۲/۱۹.
