• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دین حنیف

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



پرسش:منظور از دین حنیف در قرآن چیست؟



پاسخ:
حنیف از ماده « ح ن ف » به معنای هدایت به استقامت و راه مستقیم است.
[۱] راغب اصفهانی، محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالکاتب العربی، بی تا، ص ۱۳۳.



حنیف در اصطلاح به معنای کسی است که از آیین ها و روش های منحرف چشم می پوشد و متوجه آیین حقیقی می شود. حضرت امام باقر ـ علیه‌ السلام ـ می فرماید: « حنیف کلمه جامعی است که هیچ چیز را باقی نمی گذارد حتی کوتاه کردن شارب و گرفتن ناخن و... ».


قرآن کریم حضرت ابراهیم ـ علیه‌ السلام ـ را پیرو دین حنیف می داند و می فرماید: « ما کانَ إِبْراهِیمُ یَهُودِیًّا وَ لا نَصْرانِیًّا وَ لکِنْ کانَ حَنِیفاً مُسْلِماً وَ ما کانَ مِنَ الْمُشْرِکِینَ؛ابراهیم یهودی و نصرانی نبود، بلکه موحدی خالص و مسلمان بود و هرگز از مشرکان نبود ».
توضیح این که یکی از تلاش های یهود و نصاری بر ضد اسلام این بود که سعی داشتند حضرت ابراهیم ـ علیه‌ السلام ـ را که در میان تمام پیروان مذاهب و ادیان از او به عظمت یاد می شود را از خود بدانند، یهودیان مدعی بودند که او از ما و پیرو آیین ما است، مسیحیان نیز چنین ادعایی را داشتند. قرآن کریم در آیه یاد شده به آنان پاسخ می دهد که نزاع شما بیهوده است، چون حضرت ابراهیم ـ علیه‌ السلام ـ سال ها قبل از حضرت موسی و عیسی ـ علیهما السلام ـ بوده و تورات و انجیل نیز سال ها بعد از او نازل شده اند و معقول نیست که پیامبر پیشین پیرو آیین های بعد از خود باشد. خداوند متعال در ادامه آیه حضرت ابراهیم ـ علیه‌ السلام ـ را موحدی پاک و تسلیم در برابر خدا معرفی می کند و می گوید: او هرگز چون شما برای خداوند شریکی قائل نشد.
حضرت امام صادق ـ علیه‌ السلام ـ می فرماید:‌ « حنیفیت ( حضرت ) ابراهیم، اسلام است ».
[۴] مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، موسسة الوفاء، ۱۴۰۴ ق، ج۵۳، ص۱.

مسلمانان نیز، چون از آیین های خالص و پاک حضرت ابراهیم ـ علیه‌ السلام ـ پیروی می کنند و روش های آن حضرت را دنبال می نمایند، از این رو می توان گفت که دین حضرت ابراهیم ـ علیه‌ السلام ـ اسلام ( تسلیم شدن در برابر خداوند متعال و توصیه کامل ) بوده و آن حضرت پیرو دین اسلام می باشد.


از آیات قرآن کریم استفاده می شود که دین خدا یکی است و آن اسلام ( تسلیم حق شدن و فرمانبرداری از خداوند متعال ) است؛ « إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلام... ؛ دین در نزد خدا اسلام است ».
[۶] همان، ج ۹۴، ص ۳۱۴.
بنابراین، دین حنیف، آیین پاک و خالص و تسلیم در برابر حق و اعتقاد به توحید کامل است که تمام پیامبران بزرگ الهی از جمله حضرت ابراهیم ـ علیه‌ السلام ـ و حضرت محمد ـ صلی الله علیه و آله ـ به چنین آیین و دینی بودند.
[۷] طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ سوم، ۱۳۹۷ ق، ج۳، ص۲۹۸.



۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۷۹ ق، ج ۱، ص ۴۵۷.
۲. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۶۷، ج ۲، ص ۴۶۱.
۳. شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۹ ق، ج ۲، ص ۴۹۲.


۱. راغب اصفهانی، محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالکاتب العربی، بی تا، ص ۱۳۳.
۲. وسائل الشیعه، ج۲، ص۱۱۷.    
۳. آل عمران/سوره۳، آیه۶۷.    
۴. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، موسسة الوفاء، ۱۴۰۴ ق، ج۵۳، ص۱.
۵. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹.    
۶. همان، ج ۹۴، ص ۳۱۴.
۷. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ سوم، ۱۳۹۷ ق، ج۳، ص۲۹۸.



اندیشه قم.    


رده‌های این صفحه : قرآن شناسی | واژگان قرآنی




جعبه ابزار