• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سختی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: سختی، آسانی.
پرسش: چرا خداوند متعال در قرآن فرمود:" إنّ مع العسر یسراً " و نفرمود: إنّ بعد العسر یسراً ؟
پاسخ: در آیه شریفه یک نوع پیوستگی و ارتباط بین تحمل سختی‌ها و رسیدن به آسانی وجود دارد؛ یعنی این‌طور نیست که انسان به‌طور اتفاقی بعد از سختی ، به راحتی برسد؛ از‌این‌رو برای رساندن این پیوند بین عسر و یسر، به کلمه‌ای نیاز داریم که این معنا در آن وجود داشته باشد و آن کلمه "مع" است.



خداوند در این آیه به پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌واله ـ خود خطاب می‌کند که:"پس (بدان که) مسلماً با هر دشواری آسانی است". پیامبری که در مکه با دشواری‌های بسیاری روبه‌رو بوده است. بدیهی است که این وعده‌ای است از سوی خداوند که برای ایشان در مدینه آسانی است و یا با عسری که در دنیاست، در بهشت برایشان یسر باشد.


البته گستردگی مفهوم آیات ، همه مشکلات را شامل می‌شود؛ یعنی این دو آیه به‌ صورتی مطرح شده که اختصاص به شخص پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌واله ـ و زمان آن حضرت نیز ندارد؛ بلکه به‌صورت یک قاعده کلی و به‌عنوان تعلیلی بر مباحث سابق مطرح است و به همه انسان‌های مؤمن مخلص و تلاشگر نوید می‌دهد که همیشه در کنار سختی‌ها آسانی‌هاست.


برای استعمال "مع" تفسیر هایی از جانب مفسران مطرح شده است که بسیاری از آنها قابل جمع هستند و ما در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:

۳.۱ - أ. پیوستگی آسانی با سختی

استعمال حرف مع به جای بعد، برای این است که پیوستگی یسر با عسر را می‌رساند.
[۳] طالقانی، سیدمحمود، پرتوی از قرآن، ج ‌۴، ص ۱۵۷، شرکت سهامی انتشار، تهران‌، ۱۳۶۲ ش‌.
یعنی در آیه شریفه یک نوع پیوستگی و ارتباط بین تحمل سختی‌ها و رسیدن به آسانی وجود دارد؛ یعنی این‌طور نیست که انسان به‌طور اتفاقی بعد از سختی، به راحتی برسد؛ از‌این‌رو برای رساندن این پیوند بین عسر و یسر، به کلمه‌ای نیاز داریم که این معنا در آن وجود داشته باشد و آن کلمه "مع" است.
به عبارت دیگر؛ آیه با لفظ "مع" می‌فهماند که آسانی با رنج توأم است، از لحظه تحمل سختی، آسانی به‌تدریج به دست می‌آید.
[۴] قرشی، سیدعلی‌اکبر، تفسیر أحسن الحدیث، ج ‌۱۲، ص ۲۷۴، بنیاد بعثت‌، تهران‌، ۱۳۷۷ ش.‌
به‌هر‌حال مع نشانه همراهی است و بیان می‌کند که این دو از هم تفکیک‌ناپذیرند.

۳.۲ - ب. نزدیکی آسانی به سختی

برای این از کلمه "مع" استفاده شده تا نشان دهد آسانی به سختی نزدیک است که از این رهگذر موجبات تسلی خاطر و تقویت قلب فراهم شود.‌
[۶] ابن جزی غرناطی، محمد بن احمد، کتاب التسهیل لعلوم التنزیل، ج ‌۲، ص ۴۹۳، شرکت دار الارقم بن ابی الارقم، چاپ اول، ۱۴۱۶ ق‌ ‌.
[۷] طبرسی، فضل بن حسن‌، تفسیر جوامع الجامع، ج‌ ۴، ص ۵۰۷، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، تهران‌، چاپ اول‌، ۱۳۷۷ ش؛


۳.۲.۱ - دیدگاه علامه طباطبایی

گفتنی است که علامه طباطبایی بر این باور است که منظور از کلمه "مع= با" واقع شدن یسر به دنبال عسر است، نه این‌که منظور از معیت این باشد که یسر و عسر در زمان واحد تحقق می‌یابد.


به هر حال معنای "مع" هر چه باشد، با توجه به این‌که با هر مشکلی آسانی آمیخته و با هر صعوبتی سهولتی همراه است و این دو همیشه با هم بوده و با هم خواهند بود استفاده از واژه "مع" خالی از لطف نبوده است.


۱. انشراح (۹۴)، آیه ۵ و ۶.    
۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‌۲۷، ص ۱۲۷، دار الکتب الإسلامیة، چاپ تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ ش‌.    
۳. طالقانی، سیدمحمود، پرتوی از قرآن، ج ‌۴، ص ۱۵۷، شرکت سهامی انتشار، تهران‌، ۱۳۶۲ ش‌.
۴. قرشی، سیدعلی‌اکبر، تفسیر أحسن الحدیث، ج ‌۱۲، ص ۲۷۴، بنیاد بعثت‌، تهران‌، ۱۳۷۷ ش.‌
۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‌۲۷، ص ۱۲۷ و ۱۲۸، دار الکتب الإسلامیة، چاپ تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ ش‌.    
۶. ابن جزی غرناطی، محمد بن احمد، کتاب التسهیل لعلوم التنزیل، ج ‌۲، ص ۴۹۳، شرکت دار الارقم بن ابی الارقم، چاپ اول، ۱۴۱۶ ق‌ ‌.
۷. طبرسی، فضل بن حسن‌، تفسیر جوامع الجامع، ج‌ ۴، ص ۵۰۷، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، تهران‌، چاپ اول‌، ۱۳۷۷ ش؛
۸. طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، موسوی همدانی، سیدمحمدباقر، ج ‌۲۰، ص ۵۳۴، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم‌، ۱۳۷۴ ش‌.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‌۲۷، ص ۱۲۷ و ۱۲۸، دار الکتب الإسلامیة، چاپ تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ ش‌.    



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : تفسیر | قرآن شناسی




جعبه ابزار