• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شهادت حضرت فاطمه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: شهادت حضرت فاطمه.
پرسش: تاریخ دقیق شهادت حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ کدام است؟
پاسخ: درباره روز شهادت حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ در میان کتاب‌های تاریخی چند نظر وجود دارد. بعضی از مورخین این زمان را چهل روز و کسانی این مدت را شش ماه بعد از وفات پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ ذکر کرده‌اند. همچنین در روایاتی که از ائمه ـ علیهم‌السلام ـ به ما رسیده است، دو تاریخ ذکر شده است که بسیاری از علما‌ی شیعه تاریخ ۹۵ روز بعد از رحلت پیامبر را معتبرتر می‌دانند.


در مورد تعداد روزهایی که حضرت صدیقه طاهره ـ سلام‌الله‌علیها ـ پس از رحلت پدر بزرگوارشان در قید حیات بوده‌اند در میان کتاب‌های حدیثی و تاریخی چند نظر وجود دارد.
بعضی از این زمان را چهل روز و کسانی این مدت را شش ماه ذکر کرده‌اند.
[۱] مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج ۴۳، ص ۱۸۹، حدیث ۱۹ کشف الغمة؛ وَ نَقَلْتُ مِنْ کِتَابِ الذُّرِّیَّةِ الطَّاهِرَةِ لِلدُّولَابِیِّ فِی وَفَاتِهَا سلام‌الله‌علیها مَا نَقَلَهُ مِنْ رِجَالِهِ قَالَ لَبِثَتْ فَاطِمَةُ بَعْدَ النَّبِیِّ صلی‌الله‌علیه‌وآله ثَلَاثَةَ أَشْهُرٍ وَ قَالَ‌ ابْنُ شِهَابٍ سِتَّةَ أَشْهُرٍ وَ قَالَ الزُّهْرِیُّ سِتَّةَ أَشْهُرٍ وَ مِثْلُهُ عَنْ عَائِشَةَ وَ مِثْلُهُ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَیْرِ وَ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ علیه‌السلام خَمْساً وَ تِسْعِینَ لَیْلَةً فِی سَنَةِ إِحْدَی عَشْرَةَ وَ قَالَ ابْنُ قُتَیْبَةَ فِی مَعَارِفِهِ مِائَةَ یَوْمٍ وَ قِیلَ مَاتَتْ فِی سَنَةِ إِحْدَی عَشْرَةَ لَیْلَةَ الثَّلَاثَاءِ لِثَلَاثِ لَیَالٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ هِیَ بِنْتُ تِسْعٍ وَ عِشْرِینَ سَنَةً أَوْ نَحْوِهَا.    


۱.۱ - دیدگاه ابوالفرج اصفهانی

مرحوم ابوالفرج اصفهانی در کتاب مقاتل الطالبین می‌گوید: مدت زمان حیات فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ بعد از وفات پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مورد اختلاف قرار گرفته است؛ به‌طوری‌که کمترین زمان ذکر شده در این رابطه ۴۰ روز و بیشترین زمان شش ماه می‌باشد؛ اما آنچه نزد ما مسلم و مورد قبول است، روایات رسیده از ائمه ـ علیهم‌السلام ـ است.

۱.۱.۱ - روایتی از امام باقر

امام باقر ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید: به درستی که زمان رحلت صدیقه کبری ـ سلام‌الله‌علیها ـ سه ماه بعد از رحلت پیامبر مکرم اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ بود.
[۲] ابوالفرج اصفهانی‌، مقاتل ‌الطالبیین، تحقیق:صقر، سید احمد، ص ۵۹ و ۶۰، دار المعرفة، بیروت، بی‌تا.    


۱.۲ - دیدگاه طبرسی

همچنین مرحوم طبرسی می‌گوید: حضرت صدیقه طاهره ـ سلام‌الله‌علیها ـ در ماه جمادی الاخر سال یازده هجری از دنیا رفتند. و مدت زمان حیات فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ پس از پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ ۹۵ روز بود.
[۳] طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری بأعلام الهدی‌، ج ۱، ص ۳۰۰، مؤسسه آل البیت‌، قم، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.    


۱.۳ - دیدگاه طبری

و مرحوم طبری شیعی در کتاب دلایل الامامه به سلسله اسناد خود روایاتی از حضرت امام صادق ـ علیه‌السلام ـ نقل می‌کند که حضرت می‌فرماید: «فاطمۀ زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ در ماه جمادی الاخر روز سه شنبه، سه روز از ماه گذشته در سال یازده هجری از دنیا رفتند».
[۴] طبری، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الإمامة، ص ۷۹، بعثت، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.    


۱.۴ - دیدگاه سید بن طاووس

این دو روایت مبنای نظر اکثر علمای شیعه من جمله سید بن طاووس (ره) در کتاب شریف اقبال می‌باشد.
[۵] ابن طاووس، علی بن موسی، الإقبال بالأعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة، محقق و مصحح: قیومی اصفهانی، جواد، ج ۳، ص ۱۶۰ و ۱۶۱، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.


۱.۵ - دیدگاه مرحوم کلینی

اما دسته دیگری از روایات صحیحه هم این مدت را ۷۵ روز ذکر کرده‌اند؛ از جمله این روایات، روایت مرحوم کلینی از امام صادق ـ علیه‌السلام ـ است که حضرت می‌فرماید: «به درستی که توقف فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ در این دنیا پس از پدر گرامیش ۷۵ روز بود.»
[۶] کلینی، کافی، ج ۱، ص ۴۵۸، باب مولد ِ الزَّهْرَاءِ فَاطِمَةَ سلام‌الله‌علیها، ح ۱؛ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِی‌عُبَیْدَةَ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ سلام‌الله‌علیها قَالَ إِنَّ فَاطِمَةَ سلام‌الله‌علیها مَکَثَتْ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله خَمْسَةً وَ سَبْعِینَ یَوْماً.    

این دسته از روایات هم مبنای نظر برخی علمای شیعه از جمله مرحوم کلینی گردیده.

البته ممکن است دلیل اختلاف در این دو دسته از روایات صحیحه رایج نبودن نقطه‌گذاری بر کلمات در زمان صدور روایات باشد. توجه به شباهت «خمسه و سبعون» با «خمسه تسعون» مؤید این معناست.

اکثر بزرگان سوم جمادی الثانی ( ۹۵ روز بعد از رحلت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله) را معتبرتر می‌دانند.

۱. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج ۴۳، ص ۱۸۹، حدیث ۱۹ کشف الغمة؛ وَ نَقَلْتُ مِنْ کِتَابِ الذُّرِّیَّةِ الطَّاهِرَةِ لِلدُّولَابِیِّ فِی وَفَاتِهَا سلام‌الله‌علیها مَا نَقَلَهُ مِنْ رِجَالِهِ قَالَ لَبِثَتْ فَاطِمَةُ بَعْدَ النَّبِیِّ صلی‌الله‌علیه‌وآله ثَلَاثَةَ أَشْهُرٍ وَ قَالَ‌ ابْنُ شِهَابٍ سِتَّةَ أَشْهُرٍ وَ قَالَ الزُّهْرِیُّ سِتَّةَ أَشْهُرٍ وَ مِثْلُهُ عَنْ عَائِشَةَ وَ مِثْلُهُ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَیْرِ وَ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ علیه‌السلام خَمْساً وَ تِسْعِینَ لَیْلَةً فِی سَنَةِ إِحْدَی عَشْرَةَ وَ قَالَ ابْنُ قُتَیْبَةَ فِی مَعَارِفِهِ مِائَةَ یَوْمٍ وَ قِیلَ مَاتَتْ فِی سَنَةِ إِحْدَی عَشْرَةَ لَیْلَةَ الثَّلَاثَاءِ لِثَلَاثِ لَیَالٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ هِیَ بِنْتُ تِسْعٍ وَ عِشْرِینَ سَنَةً أَوْ نَحْوِهَا.    
۲. ↑ ابوالفرج اصفهانی‌، مقاتل ‌الطالبیین، تحقیق:صقر، سید احمد، ص ۵۹ و ۶۰، دار المعرفة، بیروت، بی‌تا.    
۳. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری بأعلام الهدی‌، ج ۱، ص ۳۰۰، مؤسسه آل البیت‌، قم، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.    
۴. ↑ طبری، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الإمامة، ص ۷۹، بعثت، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.    
۵. ↑ ابن طاووس، علی بن موسی، الإقبال بالأعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة، محقق و مصحح: قیومی اصفهانی، جواد، ج ۳، ص ۱۶۰ و ۱۶۱، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.
۶. ↑ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۴۵۸، باب مولد ِ الزَّهْرَاءِ فَاطِمَةَ سلام‌الله‌علیها، ح ۱؛ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِی‌عُبَیْدَةَ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ سلام‌الله‌علیها قَالَ إِنَّ فَاطِمَةَ سلام‌الله‌علیها مَکَثَتْ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله خَمْسَةً وَ سَبْعِینَ یَوْماً.    


پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : تاریخ معصومان | حضرت زهرا
جعبه ابزار