• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شیب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: شیب، ریش سفید، دعای ماه رجب.

پرسش: در دعای ماه رجب می‌خوانیم خدایا ریش سفیدم را بر آتش حرام کن. برای افرادی که ریش سفید نیستند یا اصلاً ریش ندارند، این درخواست چگونه معنا پیدا می‌کند؟

پاسخ:



واژه «شیب» اگرچه معنای حقیقی‌اش موی سفید است و در ماه رجب نیز با به دست گرفتن محاسن همراه می‌شود، اما در نگاهی وسیع‌تر شامل تمام موها از هر رنگی می‌شود: الشَّیْبُ‌: مَعْرُوفٌ، قَلِیلُه و کَثِیرُه بَیاضُ الشَّعَر، و المَشِیبُ‌ مِثْلُه، و رُبَّما سُمِّیَ الشَّعَرُ نَفْسُه‌ شیْبا».


البته سفیدی مو می‌تواند کنایه از پیری و ضعف و ناتوانی باشد؛ یعنی خدا یا به دلیل ضعف و ناتوانی در برابر عذاب جهنم، آتش عذاب را بر من حرام کن. چنان‌که در داستان حضرت زکریا این‌گونه استفاده می‌شود: «إِنِّی وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّی وَ اشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَیْباً»، شیب در این‌جا کنایه از پیری است.
[۳] قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج ‌۴، ص ۹۴، تهران، دار‌الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش.


بنابراین خواندن این دعا از سوی هر فرد به معنای درخواست پناه از عذاب جهنم است؛ ازآن‌رو که انسان در برابر عذاب و آتش جهنم ضعیف و ناتوان است.


در مورد این‌که آیا می‌توان دعا را تغییر داده یا باید آن‌گونه که از سوی ائمه علیهم‌السلام به ما رسیده، همان‌گونه خواند، پاسخ ۴۰۶۱۰ (تغییر دعای مأثور و تبدیل ضمایر مفرد آن به جمع) را مطالعه کنید.



۱. لسان العرب، ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ‌۱، ص ۵۱۲، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.    
۲. مریم (۱۹)، آیه ۴.    
۳. قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج ‌۴، ص ۹۴، تهران، دار‌الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش.




جعبه ابزار