صادقان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: صادقان،
اطاعت،
ایمان.
پرسش: عنوان مثبت «صادقان» که در
قرآن بارها بدان اشاره شده به چه معنا است و در آیه «کُونُوا مَعَ الصَّادِقینَ»، آیا «مع» به معنای اطاعت و پیروی کردن از صادقان است؟
پاسخ: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقینَ»؛
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از خدا پروا کنید و با راست‌گویان باشید.
کلمه «صدق» در اصل به معنای این است که گفتار و یا خبری که داده می‌شود مطابق خارج باشد، و کسی را که خبرش مطابق با واقع و خارج باشد، «صادق» می گویند. اما از آن‌جا که به طور
استعاره و
مجاز،
اعتقاد،
عزم و
اراده را هم قول نامیده‌اند
در نتیجه صدق را در آنها نیز استعمال کرده، انسانی را هم که عملش مطابق با اعتقادش باشد و یا کاری که می‌کند با اراده و تصمیمش مطابق باشد، صادق نامیده‌اند.
اطلاق
امر به
تقوا و اطلاق کلمه «صادقین»، همچنین این‌که به طور مطلق فرموده با صادقین باشید (با این‌که معیت و با کسی بودن به معنای همکاری کردن و پیروی نمودن است) همه اینها قرینه‌هایی هستند که دلالت می‌کنند بر این‌که مقصود از صدق، معنای مجازی و وسیع آن است، نه معنای لغوی و خاص آن.
بنابر این، آیه شریفه به مؤمنان دستور می‌دهد که تقوا پیشه نموده، صادقان را در گفتار و کردارشان پیروی و اطاعت کنند، و این غیر از آن است که بگوید «شما نیز مانند صادقین متصف به وصف صدق باشید»؛ زیرا اگر آن بود، باید می‌گفت «و از صادقین باشید»، نه این‌که بگوید «با صادقین باشید».
قرآن کریم نیز در آیات متعددی «صادقین» را معنا کرده است؛ مانند:«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ یَرْتابُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أُولئِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ»؛
مؤمنان تنها کسانی هستند که
ایمان به خدا و پیامبرش آورده، سپس
شک و تردیدی به خود راه نداده‌اند (و علاوه بر این) با اموال و جان‌های خود در راه خدا
جهاد کردند، اینها صادقان هستند.
این آیه «صدق» را مجموعه‌ای از ایمان و عمل که در آن هیچ‌گونه تردید و تخلفی نباشد معرفی می‌کند.
«لِلْفُقَراءِ الْمُهاجِرِینَ الَّذِینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ وَ أَمْوالِهِمْ یَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً وَ یَنْصُرُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ؛
این اموال برای فقیران مهاجرانی است که از خانه و کاشانه و اموال خود بیرون رانده شدند، در حالی‌که
فضل الهی و رضای او را می‌طلبند و
خدا و رسولش را یاری می‌کنند و آنها راست‌گویان‌اند.»
در این آیه مؤمنان محرومی که علی‌رغم همه مشکلات، استقامت به خرج دادند و از خانه و اموال خود بیرون رانده شدند، و جز رضای خدا و یاری
پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) هدفی نداشتند، به عنوان صادقان معرفی شده‌اند.
از مجموع این آیات می‌توان نتیجه گرفت که «صادقین» آنهایی هستند که تعهدات خود را در برابر ایمان به پروردگار به خوبی انجام می‌دهند، نه تردیدی به خود راه می‌دهند، نه عقب‌نشینی می‌کنند و نه از انبوه مشکلات می‌هراسند، بلکه با انواع فداکاری‌ها، صدق ایمان خود را ثابت می‌کنند.
اگرچه مفهوم صادقین همان‌گونه که بیان شد، مفهوم وسیعی است، ولی از روایات بسیاری استفاده می شود که منظور از این مفهوم در این‌جا معصومان(علیهم السلام) هستند:«روی جابر عن أبی جعفر (علیه السلام) فی قوله «وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ، قال مع آل محمد».
«عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا (علیه السلام) قَالَ:سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ قَالَ الصَّادِقُونَ هُمُ الْأَئِمَّةُ وَ الصِّدِّیقُونَ بِطَاعَتِهِمْ؛
ابی نصر می‌گوید: از
امام رضا (علیه السلام) در ارتباط با قول خداوند «ای گروندگان از خدا باک داشته باشید و با صادقان باشید پرسیدم، فرمود: صادقان همان امامان و باور دارندگان اطاعت ایشانند»(صادق و صدیق همان امامانند بواسطه اطاعتشان خدا را.)
به نظر می‌رسد روایاتی که می‌گویند مراد از صادقین
ائمه (علیهم السلام) هستند، منظور از آن بیان فرد اکمل باشد؛ زیرا آنان مصادیق اکمل صادقین هستند.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «صادقان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۴/۲۳.
