• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مودت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه:مودت، محبت، دوستی.
پرسش: فرق بین «مودت» و « محبت » چیست، خصوصاً در آیه‌ « قل لا اسألکم علیه اجراً الاّ المودّة فی القربی »؟ و همچنین در سایر آیات قرآن به چه معناست، مثل:« یَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ یُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ » و « أَ یَوَدُّ أَحَدُکُمْ أَنْ تَکُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِنْ نَخیلٍ » و « یَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ یَفْتَدی مِنْ عَذابِ یَوْمِئِذٍ بِبَنیهِ »؟
پاسخ:
واژه "مودّت" به معنای دوستی و علاقه است و از جهت استعمال قرآنی، حُسن و قبح مودت به اعتبار متعلق آن است؛ مثلاً در آیه شریفه:« الاّ المودّة فی القربی » همان دوستی و علاقه به اهل بیت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ بوده که حسن است و در آیات دیگر در تفاسیر قرآن کریم بحث‌هایی وجود دارد، که از جهت زوایای مصداقی و متعلق و چگونگی مودت و محبت به آن پرداخته شده است.



درباره فرق میان «مودت» و «محبت» به نمایه «۱۶۵۸۵» (سایت:۱۶۵۲۱) مراجعه شود.


معنای مودت در آیات شریفه‌ای که در پرسش آورده شده، به شرح زیر است:

۲.۱ - أ. معنای اول

« قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی‌ »، معنای مودت از جهت استعمال قرآنی، همان دوستی و علاقه به اهل بیت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ است و اگر بحث‌هایی در ذیل آیه شریفه و مودت در تفاسیر قرآن کریم وجود دارد، از جهت زوایای مصداقی و چگونگی مودت و محبت است. برای آگاهی بیشتر در این باره نمایه « اهل بیت (ع) و آیه‌ ۲۳ شوری (آیه‌ مودت) »، سؤال ۱۶۰ (سایت:۱۲۲۹) را مطالعه کنید.

۲.۲ - ب. معنای دوم

« وَ لَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلی‌ حَیاةٍ وَ مِنَ الَّذینَ أَشْرَکُوا یَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ یُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ ». در این‌جا نیز مودت به معنای دوستی و علاقه قلبی نسبت به چیزی یا کسی است؛ اما حُسن و قبح مودت به اعتبار متعلق
[۳] یعنی آنچه که به آن محبت و دوستی ورزیده می‌شود.
آن است؛ لذا چون یهودیان در اندوختن مال و ثروت حریص بودند، هر یک از آنها دوست دارد هزار سال عمر کند.
[۵] حسینی همدانی، سیدمحمدحسین، ‌انوار درخشان، تحقیق: بهبودی، محمدباقر،‌ ج ۱، ص ۲۶۲،کتاب‌فروشی لطفی‌، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ ق.
البته در دوستی‌های این چنینی که یک امر دست نیافتنی بوده، مشتقات «ودّ» (مانند یودّ) به معنای دوستی همراه آرزو نیز می‌آید.
[۶] طبرسی، فضل بن حسن،‌ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۵۳۴، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ ش.


۲.۳ - ج. معنای سوم

« أَ یَوَدُّ أَحَدُکُمْ أَنْ تَکُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِنْ نَخیل‌ وَ أَعْناب‌... ». در این‌جا نیز «یودّ» از «ودّ» به معنای حب و دوست داشتن است. مخاطب آیه شریفه، کسی است که به مسائل زراعی مشغول بوده، ولی به دیگران از روی ریا و منت و آزار انفاق می‌کند.

۲.۴ - د. معنای چهارم

« یُبَصَّرُونَهُمْ یَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ یَفْتَدی مِنْ عَذابِ یَوْمِئِذٍ بِبَنیهِ »، که شخص مُجرم دوست دارد و آرزو می‌کند، با فدا کردن نزدیکان خویش از عذاب الاهی نجات پیدا کند.
[۱۲] حسینی همدانی، سیدمحمدحسین، ‌انوار درخشان، تحقیق: بهبودی، محمدباقر،‌ ج ۱۷، ص ۷۳ و ۷۴، کتاب‌فروشی لطفی‌، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ ق.



۱. شوری (۴۲)، آیه ۲۳؛ «بگو:من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم؛ جز دوست‌داشتن نزدیکانم (اهل بیتم).    
۲. بقره (۲)، آیه ۹۶؛ «و آنها (یهودیان) را حریص ‌ترین مردم حتی حریص تر از مشرکان بر زندگی (این دنیا، و اندوختن ثروت) خواهی یافت (تا آنجا) که هر یک از آنها آرزو دارد هزار سال عمر به او داده شود».    
۳. یعنی آنچه که به آن محبت و دوستی ورزیده می‌شود.
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۱، ص ۳۵۶، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ ش.    
۵. حسینی همدانی، سیدمحمدحسین، ‌انوار درخشان، تحقیق: بهبودی، محمدباقر،‌ ج ۱، ص ۲۶۲،کتاب‌فروشی لطفی‌، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ ق.
۶. طبرسی، فضل بن حسن،‌ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۵۳۴، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ ش.
۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۲۰، ص ۹ و ۱۰، دفتر انتشارات اسلامی‌، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.    
۸. بقره (۲)، آیه ۲۶۶؛ «آیا فردی از شما دوست می‌دارد که باغی از درختان خرما و انگور داشته باشد؟».    
۹. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۳۹۲، دفتر انتشارات اسلامی‌، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲، ص ۳۲۹ و ۳۳۰، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ ش.    
۱۱. معارج (۷۰)، آیه ۱۱؛ «آنها را نشانشان می‌دهند (ولی هر کس گرفتار کار خویشتن است)، چنان است که شخص مُجرم دوست می‌دارد فرزندان خود را در برابر عذاب آن روز فدا کند».    
۱۲. حسینی همدانی، سیدمحمدحسین، ‌انوار درخشان، تحقیق: بهبودی، محمدباقر،‌ ج ۱۷، ص ۷۳ و ۷۴، کتاب‌فروشی لطفی‌، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ ق.
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲۳، ص ۲۶، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ ش.    



پایگاه اسلام کوئیست.    


رده‌های این صفحه : تفسیر | قرآن شناسی | واژگان قرآنی




جعبه ابزار