امّ‌المؤمنین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: زنان ، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌واله، ام‌المؤمنین، ام‌المسلمین،
ایمان .
پرسش: چرا زنان
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌واله ـ ام‌المؤمنین لقب گرفته‌اند و ام‌المسلمین لقب نگرفته‌اند؟
پاسخ: لقب "ام‌المؤمنین" (مادر مؤمنان) بر‌گرفته از آیه ششم
سوره احزاب است و با توجه به قراین پیرامونی، می‌توان به این نتیجه رسید که مراد از مؤمنین در این آیه، همه مسلمانان هستند و به دنبال آن، "ام‌المؤمنین" مترادف با "
ام‌المسلمین " بوده و تفاوتی با آن نخواهد داشت.
علت اختصاص لقب "ام‌المؤمنین" (
مادر مؤمنان) نزول آیه شریفه اولویت است:"
النَّبیُِّ أَوْلیَ بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنفُسِهِمْ وَ أَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتهُُم... "؛
"پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌واله ـ نسبت به مؤمنان از خود آنها سزاوارتر است و همسران او مادران آنها (
مؤمنان ) محسوب می‌شوند...". در این آیه ابتدا اختیار و اولویت پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌واله ـ نسبت به مؤمنان بیان شده، سپس همسران آن حضرت، مادران آنان خوانده شده‌اند! پس اصطلاح
ام‌المؤمنین یک اصطلاح بر‌گرفته از متن قرآن مجید است.
در همین راستا، باید این نکته را نیز در نظر داشت که ایمان در
قرآن کریم ، در دو دامنه معنایی عام و خاص به کار رفته است. به‌عنوان نمونه، به دو آیه ذیل توجه فرمایید:
"
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِه... "؛
ای کسانی که ایمان (به معنای عام، یعنی
اسلام ظاهری) آوردید، به خداوند و پیامبرش و ... ایمان (به معنای خاص یعنی ایمان قلبی) بیاورید.
"
قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَ لکِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا وَ لَمَّا یَدْخُلِ الْإیمانُ فی قُلُوبِکُمْ "؛
برخی بادیه‌نشینان گفتند که ایمان آوردیم. تو ای پیامبر، به آنان بگو که ایمان نیاوردید، بلکه بگویید که اسلام آوردیم؛ زیرا ایمان واقعی در اعماق
قلب شما رسوخ نکرده است.
ایمان اشاره شده در این آیه، به معنای خاص آن می‌باشد. بر این اساس معنای ایمان و
مؤمن را در هر آیه باید با توجه به قراین پیرامونی مشخص کرد.
اما در ارتباط با پرسشتان باید گفت که با دقت در آیه‌ای که
همسران پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌واله ـ را مادران مؤمنان اعلام می‌کند، به این نتیجه می‌رسیم که مراد از آن، همان
ایمان عام یا اسلام است و به همین دلیل، گرچه از اصطلاح "ام‌المؤمنین" استفاده شده، اما در این نگاه، هیچ تفاوتی با "ام المسلمین" ندارد.
پایگاه اسلام کوئست.
