تکرار داستان بنیاسرائیل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: داستان بنیاسرائیل، تاریخ، قوم یهود.
پرسش: چرا
خداوند تبارک و تعالی سرگذشت بنیاسرائیل و قوم یهود را بسیار بازگو کرده است؟ آیا تاریخ این قوم دوباره و در آینده تکرار خواهد شد؟
پاسخ: در
تاریخ یک ملت و قوم، صدها نکته آموزنده علمی نهفته است که در هر جایی از
قرآن به عنوان یک شاهد عینی و تجربی در قالب
فلسفه و علت شکل گرفتن حوادث تاریخی مثل شکستها و پیروزیها و عوامل
رشد اخلاقی و یا
فساد اخلاقی و... مطرح است.
تاریخ بنیاسرائیل هنوز هم ادامه دارد؛ ولی آنچه که مربوط به فلسفه تاریخ است، عوامل شکست و
ذلت و نابودی بنیاسرائیل است که بارها تکرار شده و باز هم تکرار میشود و تکرار نهایی که منجر به نابودی کامل
بنیاسرائیل و قوم یهود بشود، هنوز واقع نشده است و براساس وعده
قرآن کریم در آینده واقع میشود.
قرآن کریم کتاب راهنما و
هدایت بشر به سوی
کمال و رسیدن به خداوند متعال است؛ «ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدیً لِلْمُتَّقِینَ؛
این
کتاب با عظمتی است که
شک در آن راه ندارد و مایه هدایت پرهیزکاران است».
قرآن مجید انسان را از خواری و دنیاپرستی باز میدارد و به سوی
عزت و افتخار،
توحید و یکتاپرستی فرا میخواند.
در اینکه چرا داستان بنیاسرائیل در
قرآن زیاد تکرار شده، به خاطر این است که در تاریخ یک ملت و قوم، صدها نکته آموزنده علمی نهفته است که در هر جایی از قرآن به عنوان یک شاهد عینی و تجربی در قالب
فلسفه و علت شکل گرفتن حوادث تاریخی مثل شکستها و پیروزیها و عوامل رشد اخلاقی و یا فساد اخلاقی و... مطرح است.
برخی نکات آموزنده داستان بنیاسرائیل، عبارتاند از:
هر کس در برابر فرمانهای خدا
لجاجت و سرپیچی کند، ذلیل میشود. (بقره، ۶۱)
انحراف از
توحید به شرک و بتپرستی، بزرگترین گناه و انحراف است. (بقره، ۵۱-۵۴)
اگر در ایمان آوردن و پیروی از پیامبران الهی، بندگان سخت بگیرند، خداوند متعال هم بر آنها سخت میگیرد. (بقره، ۶۷-۷۴)
وقتی بخشی از تاریخ یک
قوم یا ملت بیان میشود، در حقیقت تکرار نیست؛ بلکه در هر فراز آن نکتهای تازه وجود دارد و بیان یک قانون و اصل جدید از انگیزه و فلسفه تاریخ است؛
به عنوان نمونه، در
سوره بقره، آیه ۴۰ میفرماید: «ای فرزندان اسرائیل! نعمتهایم را که بر شما ارزانی داشتم به یاد آرید و به پیمانم وفا کنید، تا به پیمانتان وفا کنم و تنها از من بترسید».
بعد از یادآوری نعمتهای بزرگ مادی و معنوی، این اصل را یادآور شده که وعدههای
پیروزی که به شما داده شده، یکطرفه نیست. شما به پیمانتان وفا کنید تا من هم به پیمانم وفا کنم و یک قانون سرنوشتساز تکوینی در
تاریخ انسانهاست.
یا آنکه در ماجرای بنیاسرائیل و
فرعون در آیه ۴۹ و ۵۰ میفرماید: «ما شما را از
عذاب و نابودی
فرعون نجات دادیم،
پیامبر فرستادیم و با چشم خود دیدید که دشمن شما را غرق کردیم؛ ولی شما به دنبال
غیبت چندروزه
حضرت موسی (علیهالسلام) به دنبال
گوسالهپرستی رفتید!».
بنابراین در
آیات مذکور، عوامل بدبختی و خوشبختی در تاریخ
قوم بنیاسرائیل بیان شده و هر کدام با بینش تازه و نکات جدید و قوانین و اصولی همراه است که جنبه تکرار ندارد و این رویه در تمام قسمتهایی که ماجرای بنیاسرائیل تکرار شده، جاری است؛
به عنوان مثال در
سوره آلعمران، آیه ۲۳ و ۲۴،ذ
به صفت
غرور در وجود بنیاسرائیل اشاره کرده که منکر سوختن توسط
آتش جهنم بودند.
یا در
سوره نساء، آیه ۱۵۳ تا ۱۶۱،
عوامل اینکه قوم یهود و بنیاسرائیل گرفتار
عذاب دردناک شدند، بیان میکند.
در
سوره مائده، آیه ۱۲ و ۱۳،
عواملی که باعث
سعادت و سربلندی بنیاسرائیل میشد، بیان کرده و...
بنابراین
تاریخ به طور تکرار نقل نشده؛ بلکه در هر بخش نکته آموزنده و قابل
عبرت وجود دارد که به عنوان فلسفه تاریخی به علت اصلی پیدایش
پیروزی و شکست اشاره دارد.
اما درباره تکرار تاریخ قوم بنیاسرائیل نیز باید گفت: تاریخ بنیاسرائیل هنوز هم ادامه دارد؛ ولی آنچه که مربوط به
فلسفه تاریخ است، عوامل شکست و ذلت و نابودی بنیاسرائیل است که بارها تکرار شده و باز هم تکرار میشود و تکرار نهایی که منجر به نابودی کامل بنیاسرائیل و قوم یهود بشود، هنوز واقع نشده است و براساس وعده
قرآن کریم در آینده واقع میشود؛ چنانکه میفرماید: «هنگامی که نخستین وعده فرا رسد مردانی پیکارجو را بر شما میفرستیم (تا سخت شما را در هم کوبند، حتی برای به دست آوردن مجرمان) خانهها را جستوجو میکنند و این وعدهای است قطعی».
بدتر از همه، سرنوشت
صهیونیست ـ یهودی است که که تمام بدیهای
جهان را در خود دارند ... .
۱. علامه طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، (قم، انتشارات اسلامی)، ج۱۲، ص۲۱۸-۲۶۶.
۲. مجله حوزه، دفتر تبلیغات اسلامی، شماره مهر، آبان، آذر و دی، سال ۱۳۷۴، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
۳. محسن قرائتی، تفسیر نور، (قم، مؤسسه در راه حق)، ج۱، ص۱۷۸-۲۵۰.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تکرار داستان بنیاسرائیل»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱/۱۰.