• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حلیف القرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: زید بن علی علیه‌السلام، حلیف القرآن.
پرسش: چرا به زید بن علی ـ علیه‌السلام ـ حلیف القرآن می‌گفتند؟
پاسخ: زید بن علی بن الحسین ـ علیه‌السلام ـ فرزند امام سجاد علیه‌السلام و از شخصیت‌های ممتاز شیعه و جهان اسلام است. حلیف القرآن"، یعنی دوست، هم‌سوگند و هم‌پیمان قرآن. زید بن علی بن الحسین ـ علیه‌السلام ـ را به سبب کثرت انس با قرآن به «حلیف القرآن‌» (هم‌پیمان با قرآن) توصیف نموده‌اند.
زید شهید، در سال ۱۲۱ هجری بر خلیفه اموی، هشام بن عبدالملک قیام کرد و گروهی با او بیعت کردند و در جنگی که در شهر کوفه میان او و لشکریان خلیفه درگرفت به شهادت رسید.



زید بن علی بن الحسین ـ علیه‌السلام ـ فرزند امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ و از شخصیت‌های ممتاز شیعه و جهان اسلام است. دانشمندان امامیه شخصیت زید را ستوده و او را به علم و دانش، تهجد و تقوا، زهد و پرهیزکاری، شجاعت و ظلم ستیزی وصف کرده‌اند.


مرحوم شیخ مفید درباره او گفته است:
«زید بن علی بن الحسین پس از حضرت باقر ـ علیه‌السلام ـ شخصیت ممتاز در میان برادران خود بود. فردی عابد، پرهیزکار، فقیه، سخاوتمند و شجاع به شمار می‌رفت و به انگیزه امر به معروف و نهی از منکر و خون‌خواهی جدش حسین بن علی ـ علیه‌السلام ـ قیام کرد. کثرت انس او با قرآن سبب توصیف او به «حلیف القرآن‌» (هم‌پیمان با قرآن) شده بود».
[۲] احمد بن علی بن الحسین، (م ۲۸۸ ه) عمدة المطالب، ص ۲۵۵.



زیاد بن منذر می‌گوید: من به مدینه آمدم، پس هرگاه که از زید بن علی سؤال کردم، به من گفته شد، او حلیف القرآن است.


حلیف از حلف (به معنای سوگند) گرفته شده است و به معنای هم‌سوگند و هم‌پیمان است.
[۴] بندر ریگی، محمد، المنجد (عربی ـ فارسی)، ج ۱، ص ۳۲۲.



"حلیف القرآن" یعنی دوست، هم‌سوگند و هم‌پیمان قرآن.


زید بن علی بن الحسین را به سبب کثرت انس با قرآن به «حلیف القرآن‌» (هم‌پیمان با قرآن) توصیف نموده‌اند.


این نگرش ستایش‌آمیز شیعه درباره زید بن علی از موضع و دیدگاه تکریم‌آمیز ائمه اهل بیت علیهم‌السلام در مورد او سرچشمه می‌گیرد.

۷.۱ - دیدگاه شیخ بهایی

چنان‌که شیخ بهایی گفته است:
«ما از زید جز به نیکی یاد نمی‌کنیم. از پیشوایان ما در تمجید و تکریم وی روایات بسیاری وارد شده است، و امام صادق علیه‌السلام بسیار می‌گفت: «خدا عمویم را رحمت کند».
[۵] اعیان الشیعة، ج ۷، ص ۱۰۸.



شیخ صدوق در کتاب « عیون اخبار الرضا علیه‌السلام» بابی را به نقل روایات ائمه معصوم علیهم‌السلام در مدح و منقبت زید اختصاص داده است. مفاد یکی از روایات چنین است:

۸.۱ - روایتی از شیخ صدوق

«روزی مأمون در حضور امام رضا علیه‌السلام قیام زید النار (برادر امام رضا) را بر ضد عباسیان یادآور شد و آن را با قیام زید بن علی بر ضد بنی‌امیه مقایسه کرد و افزود: اگر به خاطر رعایت احترام شما نبود او را می‌کشتم. امام رضا ـ علیه‌السلام ـ در پاسخ مأمون فرمود: «برادرم زید را با زید بن علی مقایسه مکن. زید بن علی از دانشمندان آل‌محمد بود، وی برای خشنودی خدا خشمگین شد، و با دشمنان خدا جهاد کرد، و در راه خدا به شهادت رسید. »

۸.۲ - روایت شیخ صدوق به نقل از ابی‌الجارود

امام باقر ـ علیه‌السلام ـ زید را تکریم فراوان می‌کرد؛ چنان‌که شیخ صدوق از ابی‌الجارود نقل کرده که گفته است:
«من نزد امام باقر علیه‌السلام بودم که زید وارد شد. وقتی چشم امام باقر ـ علیه‌السلام ـ به او افتاد، فرمود: «او بزرگ خاندان خود و انتقام گیرنده خون آنهاست‌». آن‌گاه خطاب به زید فرمود: «البته برگزیده است مادری که تو را به دنیا آورده است ای زید.»

۸.۳ - روایتی از جابر بن یزید

از جابر بن یزید جعفی روایت ‌شده است که گفت: امام باقر ـ علیه‌السلام ـ را دیدم که وقتی به برادرش زید نگاه می‌کرد، این آیه را تلاوت کرد: " خداوند، درخواست آنها را پذیرفت (و فرمود:) من عمل هیچ عمل‌کننده‌ای از شما را، زن باشد یا مرد، ضایع نخواهم کرد شما هم نوعید، و از جنس یک‌دیگر! آنها که در راه خدا هجرت کردند، و از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و در راه من آزار دیدند، و جنگ کردند و کشته شدند، به یقین گناهانشان را می‌بخشم و آنها را در باغ‌های بهشتی، که از زیر درختانش نهرها جاری است، وارد می‌کنم. این پاداشی است از طرف خداوند و بهترین پاداش‌ها نزد پروردگار است.
[۹] ربانی گلپایگانی علی، فرق و مذاهب کلامی، ص ۹۹.



زید شهید، در سال ۱۲۱ هجری بر علیه خلیفه اموی، هشام بن عبدالملک قیام کرد و گروهی با او بیعت کردند و در جنگی که در شهر کوفه میان او و لشکریان خلیفه درگرفت، به شهادت رسید. وی در نزد پیروان خود، امام پنجم از امامان اهل بیت شمرده می‌شود و پس از وی فرزندش یحیی بن زید به‌جای او نشست.
[۱۰] علامه طباطبایی، شیعه در اسلام، ص ۶۶.



۱. شیخ مفید، الإرشاد، ج ۲، ص ۱۷۲۱.    
۲. احمد بن علی بن الحسین، (م ۲۸۸ ه) عمدة المطالب، ص ۲۵۵.
۳. شیخ مفید، الإرشاد، ج ۲، ص ۱۷۲.    
۴. بندر ریگی، محمد، المنجد (عربی ـ فارسی)، ج ۱، ص ۳۲۲.
۵. اعیان الشیعة، ج ۷، ص ۱۰۸.
۶. شیخ الصدوق، عیون اخبار الرضا، ج ۱، باب ۲۵، ص ۲۴۸.    
۷. امالی شیخ صدوق، ص ۴۱۵، حدیث ۱۱.    
۸. آل‌عمران (۳)، آیه ۱۹۵.    
۹. ربانی گلپایگانی علی، فرق و مذاهب کلامی، ص ۹۹.
۱۰. علامه طباطبایی، شیعه در اسلام، ص ۶۶.



پایگاه اسلام کوئست.    






جعبه ابزار