• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

طفلان مسلم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: مسلم بن عقیل، طفلان، شهادت.
پرسش: با توجه به منابع معتبر جریان دو طفل حضرت مسلم را نقل کنید. آیا آنها در کربلا حاضر بودند یا همراه پدر به کوفه رفتند؟
پاسخ: مسلم بن عقیل پسر عمو و نماینده امام حسین ـ علیه‌السلام ـ بود که از طرف آن حضرت مأموریت مهم سفارت امام را در کوفه به عهده گرفت.
[۱] ابی‌مخنف، وقعة الطف، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول، ۱۳۶۷، ص ۹۶.




مسلم بن عقیل مخفیانه به همراه سه نفر از کسانی که نامه‌های سران قبایل کوفه را برای امام آورده بودند، در مورخه ۱۵ رمضان سال ۵۹ هجری قمری از مکه عازم کوفه شدند و در بین راه به مدینه رفته و قبر پیامبر را زیارت کرده و نماز خوانده و با اقربای خود در آن شهر وداع نموده و با اجیر گرفتن دو نفر به‌عنوان راهنما عازم کوفه شدند.


در هیچ‌یک از مقاتل و منابع تاریخی معتبر همراهی فرزندان مسلم منعکس نشده است و همچنین در ماجرای شهادت مسلم بن عقیل هیچ مورخی به این امر اشاره نمی‌کند. از طرف دیگر مسلم از طرف امام مأمور می‌شود که به‌طور مخفیانه و دور از چشم دشمنان به این مأموریت برود که بردن کودک نابالغ در ظاهر خلاف این دستور بوده و یا اینکه خود مسلم برای اینکه از راه‌های مخفی به کوفه برود و دشمن مطلع نشود، از مدینه دو راهنما اجیر می‌کند که راه را برای مسلم نشان دهند، و در این موقعیت حساس همراه بودن دو کودک و کسی چون مسلم بن عقیل که دارای هوش و ذکاوت و بینش سیاسی بود، دست به چنین اقدامی نمی‌زد؛ بلکه این ادعا را عده‌ای گزارش کرده‌اند که به صحت و سقم گزارش زیاد اهمیت نداده و نوشته آنها فاقد سند معتبر است.
در منابع آمده که فقط دو همراهی که از مدینه اجیر شده بودند، راه را گم کردند و در مقابل عطش نتوانستند دوام بیاورند و مسلم و همراهان دیگر با سختی و مشقت نجات یافتند.


اما آنچه که در مورد این دو طفل در منابع معتبر آمده این است، که اینها در کربلا حضور داشتند؛ یعنی همه فرزندان مسلم که چهار پسر و یک دختر بود، همراه کاروان امام حسین ـ علیه‌السلام ـ بوده.


و دو نفر از این پسران در رکاب دایی خود، امام حسین ـ علیه‌السلام ـ به نام‌های عبدالله بن مسلم و محمد بن مسلم شهید می‌شوند.
[۴] اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبین، تحقیق سیداحمد، صَقِر، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا، ص ۹۴.
و دختر مسلم هم همراه اسرای کربلا بوده، همراه مادرش رقیه دختر امام علی ـ علیه‌السلام ـ اسیر می‌شوند.


اما دو برادر دیگر به اعتقاد مورخین و علما، که سر سلسله این گروه شیخ صدوق، رئیس محدثین شیعه است و به تبع او علامه مجلسیدر بحار و شیخ عباس قمی در منتهی الامال
[۶] قمی، عباس، منتهی الامال، قم، مؤسسه انتشارات هجرت، چاپ هشتم، ۱۳۷۳، ج ۱، ص ۵۹۳.
و نفس المهموم
[۷] قمی، عباس، نفس المهموم، (در کربلا چه گذشت؟) ترجمه محمدباقر کمره‌ای، قم، انتشارات مسجد صاحب الزمان، چاپ پنجم، ۱۳۷۴، ص ۱۹۸.
و... بعد از شهادت امام ـ علیه‌السلام ـ توسط لشکر عبیدالله بن زیاد، اسیر می‌شوند و آنها را نزد عبیدالله می‌برند و او دستور می‌دهد که این کودکان را زندانی کنند، و در تغذیه (آب و نان) آنها سخت‌گیری کنند، تا آنها تلف شوند. این دو کودک با سختی و مشقت فراوان روزها را سپری کردند تا اینکه یک سال از ماجرا گذشت. یکی از آنها به دیگری گفت: مدتی است ما در زندانیم و عمر ما تباه می‌شود؛ وقتی شیخ (زندانبان) آمد، نسب خود را به او بگوییم (گویا زندانبان با آنها به مهربانی رفتار می‌کرد)، شاید نسبت به ما دلسوزی کند؛ شب که زندانبان نان و آب آورد، برادر کوچک‌تر از شیخ درباره پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ و علی ـ علیه‌السلام ـ و جعفر طیار و مسلم بن عقیل سؤال کرد و شیخ نام همه را با احترام یاد کرد و به رسالت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ و ولایت علی ـ علیه‌السلام ـ شهادت داد و روشن شد که از محبان اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ است. در این موقع برادران، خود را معرفی می‌کنند، و می‌گویند که دو فرزند مسلم بن عقیل هستند و مدت یک سال است که در این زندان به سر می‌برند و از خانواده خود هیچ اطلاعی ندارند. زندانبان وقتی همه قضایا را فهمید، کمک کرد تا آن دو طفل از زندان فرار کنند، و آنها فرار کرده، بعد از طی مسافتی جهت استراحت به پیرزنی پناه می‌برند، و شب را در منزل او بیتوته می‌کنند؛ ولی داماد این زن از کینه‌توزان و دشمنان اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ بوده، وقتی که شب به منزل می‌آید و از قضیه حضور فرزندان در خانه باخبر می‌شود، آنها را دستگیر و در سحرگاه در کنار فرات با سنگدلی به شهادت می‌رساند.


با توجه به اينكه شیخ صدوق از بزرگان شيعه است و رُوات مورد اطمينان می‌باشد و روايت را با سند نقل می‌كند، می‌توان گفت كه طفلان مسلم همراه مسلم به كوفه نرفتند، چنانچه هيچ اشاره‌ای به اين امر در منابع معتبر نشده؛ بلكه اين دو بزرگوار همراه کاروان کربلا بودند و بعد از شهادت امام در اثر هجوم کوفیان به خیمه‌گاه امام ـ علیه‌السلام ـ اين دو كودك اسیر و اين سرنوشت برايشان رقم خورد.


۱. ابی‌مخنف، وقعة الطف، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول، ۱۳۶۷، ص ۹۶.
۲. سید بن طاووس، لهوف، ترجمه عقیقی بخشایشی، قم، نشر بخشایش، چاپ اول، ۱۳۷۷، ص ۵۶.    
۳. مفید، الارشاد، قم، مؤسسه آل‌البیت، ۱۴۱۲ ه، ج ۲، ص ۴۰.    
۴. اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبین، تحقیق سیداحمد، صَقِر، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا، ص ۹۴.
۵. مجلسی، بحارالانوار، قم، کتابفروشی اسلامی، چاپ دوم،۱۳۶۹، ج ۴۵، ص ۱۰۱ به بعد.    
۶. قمی، عباس، منتهی الامال، قم، مؤسسه انتشارات هجرت، چاپ هشتم، ۱۳۷۳، ج ۱، ص ۵۹۳.
۷. قمی، عباس، نفس المهموم، (در کربلا چه گذشت؟) ترجمه محمدباقر کمره‌ای، قم، انتشارات مسجد صاحب الزمان، چاپ پنجم، ۱۳۷۴، ص ۱۹۸.
۸. ر.ک:صدوق، امالی، ترجمه کمره‌ای، تهران، انتشارات کتابچی، چاپ پنجم، ۱۳۷۰، ص ۸۳ ۸۸.    



سایت اندیشه قم    






جعبه ابزار