عدد چهار
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: آیه نجوا، عدد چهار.
پرسش: چرا خداوند در آیهٔ «
ما یکون من نجوی ثلاثة إلا هو رابعهم » عدد چهار را ذکر کرد؟
پاسخ:
در این‌که چرا خداوند در آیهٔ ـ«
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلاَّ هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلاَّ هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلاَّ هُوَ مَعَهُم... ـ»،
نفرمود هیچ دو نفری نخواهند بود، مگر این‌که او سومیشان باشد، و عدد چهار را ذکر کرد؟ می‌گوییم: دربارهٔ اعدادی که در
آیه نجوا آمده، ممکن است
حمل بر آوردن مثال شود، و این اعداد خصوصیتی نداشته باشند؛ چرا که ادامهٔ آیه می‌فرماید:«
وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلاَّ هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا »؛ و نه تعدادی کمتر و نه بیشتر از آن، مگر این‌که او همراه آنهاست، هرجا که باشند.
اما در عین حال گروهی از
مفسران برآنند که در بیان عدد عنایتی وجود دارد.
عده‌ای می‌گویند؛ راز
تخصیص عدد سه و پنج می‌تواند از این جهت باشد که در واقع عدد نجواکنندگان این مقدار بود.
بعضی از مفسران برای آیه شأن نزولی از
ابن عباس نقل کرده‌اند که دربارهٔ سه نفر به نام ربیعه، حبیب و صفوان نازل شده است، آنها با هم
سخن می‌گفتند، یکی از آنها به دیگری گفت:آیا خدا آنچه را ما می‌گوییم می‌داند؟ دومی گفت مقداری را می‌داند و مقداری را نمی‌داند! سومی گفت: اگر مقداری را می‌داند همه را می‌داند! (آیه فوق
نازل شد و اعلام کرد که خداوند در هر
نجوا حاضر است و از همه چیز در
زمین و
آسمان آگاه است، تا این غافلان کوردل از اشتباه خود درآیند). نیز می‌تواند شأن نزولش پنج نفر باشند.
برخی معتقدند؛ از
لطف سیاق این آیه آن است که با آوردن عدد سه، چهار، پنج، و شش، ترتیب
اعداد را رعایت کرده، بدون این‌که یکی از آنها را تکرار کرده باشد، چون ممکن بود بفرماید:هیچ نجوای سه نفری نیست؛ مگر آنکه خدا چهارمی آنان است، و هیچ نجوای چهار نفری نیست، مگر آنکه او پنجمی آنان است، و هیچ نجوای پنج نفری نیست، مگر آنکه او ششمی ایشان است.
در این تعبیر
بلاغت ی است دلپذیر که عدد را تکرار نکرده؛
زیرا اگر می‌فرمود هر سه نفری که به
نجوا بنشینند، خداوند چهارمین آنهاست و هر چهار نفری که به نجوا بنشینند، خداوند پنجمین آنهاست، عدد چهار تکرار می‌شد، و این از فصاحت دور است.
پایگاه اسلام کوئیست.
