وفا با پیمان‌شکنان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: وفا،
غدر،
عهد، پيمان شكنان،
پیمان‌شکنی، اهل الغدر.
پرسش: «الوفاء لاهل الغدر غدر عند الله و الغدر باهل الغدر وفاء عند الله» وفاداری با پیمان‌شکنان نزد
خدا نوعی پیمان‌شکنی به شمار آمده و پیمان آنان را شکستن، نزد خداوند مصداقی از وفاداری است. توضیح این سخن
امام علی (علیه‌السّلام) چیست؟!
پاسخ: طبق
آیات و
روایات وفای با پیمان‌شکنان مخالف دستور خدا،
غدر و پیمان‌شکنی با خدا و بی‌وفایی نسبت به تعهدات یک انسان مؤمن در برابر خدا است؛ اما پیمان‌شکنی با آنان، وفای عهد با خدا و پذیرش دستور خدا است. البته احتمال دیگر این است که منظور صدق حقیقی عنوان غدر و وفا نیست؛ بلکه مقصود ترتیب آثار و گناه غدر و پیمان‌شکنی و یا وفاداری است.
امام علی (علیه‌السّلام) فرمود: «وفا با پیمان‌شکنان، پیمان‌شکنی نزد خدا است، و بی‌وفایی با پیمان‌شکنان، وفای نزد خداوند است».
در مورد معنای این روایت، برخی گفته‌اند: «انّ ایفاء العهد و العمل بمقتضاه لاهل الغدر ترک العهد و نقضه فی حکم اللّه تعالی و یترتّب علیه اثره، و الغدر فی حقّهم وفاء و ذلک اذا کان الغادر علی الحقّ لانّ الموفی حینئذ یمدّهم علی المعصیة و الغادر؛
وفای به پیمان‌شکنان، تقویت و کمک کردن به غدر و پیمان‌شکنی بیشتر است، ولی غدر و پیمان‌شکنی با آنان را می‌توان به نوعی مقابله با گسترش فرهنگ پیمان‌شکنی دانست».
بعضی نیز در شرح این روایات گفته‌اند: دلیل این‌که وفای به پیمان‌شکنان، غدر و پیمان‌شکنی با خداوند است، این است که خداوند دستور داده است که انسان در صورتی باید به قراردادها و پیمان‌ها، وفادار باشد که طرف مقابل هم پای‌بند باشد و در صورت پیمان‌شکنی آنان، افراد باایمان نیز باید پیمان‌شکنی کنند.
قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «کَیْفَ یَکُونُ لِلْمُشْرِکینَ عَهْدٌ عِنْدَ اللَّهِ وَ عِنْدَ رَسُولِهِ اِلاَّ الَّذینَ عاهَدْتُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ فَمَا اسْتَقامُوا لَکُمْ فَاسْتَقیمُوا لَهُمْ اِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقینَ؛
چگونه برای
مشرکان پیمانی نزد خدا و
رسول او خواهد بود (در حالی که آنها همواره آماده شکستن پیمانشان هستند)؟! مگر کسانی که نزد
مسجدالحرام با آنان پیمان بستید (و پیمان خود را محترم شمردند) تا زمانی که در برابر شما وفادار باشند، شما نیز وفاداری کنید، که خداوند پرهیزکاران را دوست دارد.»
بنابراین، وفای با پیمان‌شکنان مخالف دستور خدا، غدر و پیمان‌شکنی با خدا و بی‌وفایی نسبت به تعهدات یک انسان مؤمن در برابر خدا است؛ اما پیمان‌شکنی با آنان، وفای عهد با خدا و پذیرش دستور خدا است.
البته احتمال دیگر این‌که منظور صدق حقیقی عنوان غدر و وفا نیست؛ بلکه مقصود ترتیب آثار و گناه غدر و پیمان‌شکنی و یا وفاداری است.
در هر صورت به نظر می‌رسد
سعدی شیرازی مفاد این روایت را زیبا معنا کرده است:
با بدان بد باش با نیکان نکو جای گُل، گل باش و جای خار، خار.
گفتنی است که تعبیر به غدر و پیمان‌شکنی برای مقابله با پیمان‌شکنان، از نوع
مشاکله است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «وفا با پیمان‌شکنان»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۶/۷.
