تأثیر گناهان در تشخیص هلال ماه رمضان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حدیث،
گناه،
رذائل اخلاق،
رمضان.
پرسش: آیا این روایت صحت داره؟ چرا در زمان قدیم رویت ماه اول رمضان و آخر آن ساده بود و این حرف‌ها که امروزه درست شده است را نداشت؟ پاسخ این پرسش را در کلامی از
حضرت علی (علیه‌السّلام) میابیم. حضرت علی (علیه‌السّلام) فرمودند: زمانی بر مردم خواهد آمد که چند گناه بزرگ و عمل زشت در بین آنها پدید می‌آید. ۱- کار‌های زشت آشکار می‌گردد و معمولی می‌شود. ۲- پرده‌های
عفت و شرم پاره می‌گردد. ۳-
زنا و تجاوز‌های ناموسی علنی می‌شود. ۴- مال‌های یتیمان را
حلال می‌شمارند و می‌خورند. ۵-
رباخواری شیوع پیدا می‌کند. ۶- در
کیل و وزن‌ها، کم و کاست می‌کنند. ۷-
شراب را به اسم
نبیذ حلال شمرده و می‌خورند. ۸-
رشوه را به عنوان
هدیه و شیرینی می‌گیرند. ۹- به نام
امانت‌داری خیانت می‌نمایند. ۱۰-مرد‌ها خود را به شکل زنان و زنان خویش را به صورت مرد‌ها درمی آورند. ۱۱- به احکام و دستورات
نماز بی‌اعتنائی می‌کنند. ۱۲-
حج خانه خدا را برای غیر خدا (برای
ریا و یا
تجارت) بجا می‌آوردند. سپس ادامه داد: کیفر این زشتی‌ها این است که
خداوند آنها را از فیوضات خود محروم می‌کند، تا جائی که ماه (
شوال) برای آنها مخفی می‌شود به‌طوری که گاهی دو شبه دیده می‌شود (که معلوم می‌شود روز
عید فطر را به عنوان ماه رمضان روزه گرفته‌اند با اینکه روزه آن
حرام بوده است) و زمانی شب اول رمضان مخفی می‌شود، که دو روز آن را روزه نگرفته و به عنوان آخر ماه
شعبان می‌خورند و روزعید فطر را به خیال آخر ماه رمضان روزه می‌گیرند. در این وقت باید ترسید از اینکه خداوند به‌طور ناگهانی آنها را
کیفر کند (مانند
زلزله و
طوفان و
سیل). چرا که به دنبال آن کارها، بلا‌ها مردم را فرا می‌گیرد، تا جائی که کسانی صبح سالم هستند ولی شب در دل خاک و قبر آرمیده‌اند و گاهی شب سالمند و بامدادان جزء مردگان هستند. وقتی چنین روزگاری پیش آمد، لازم است انسان همیشه
وصیت کرده باشد که مبادا بلائی بر او فرود آمده و بدون وصیت بمیرد و
واجب است نماز را در اول وقت آن بخواند، چون ممکن است تا آخر وقت زنده نباشد. هر یک از شما آن زمان را درک کرد بدون
وضو نخوابد و اگر برایش امکان دارد همیشه با وضو باشد چه ترس آن است که مرگ ناگهانی برسد، لذا خوب است با وضو باشد که روح با طهارت خدا را ملاقات نماید. من شما را ترساندم اگر بترسید و آگاه نمودم، اگر آگاه گردید و شما را پند دادم چنانچه پند گیرید پس در پنهانی و آشکار، از خدا بترسید و نباید کسی از شما بمیرد، مگر اینکه
مسلمان باشد، زیرا هر کس به جز
اسلام آئینی داشته باشد از او پذیرفته نیست و در
آخرت زیان کاراست.
پاسخ: این حدیث به دلیل حضور سعد بن ظریف (طریف) دچار ضعف است؛ اما به دلیل مخالفت نداشتن محتوای آن با آموزه‌های دینی می‌توان آن‌را پذیرفت. به‌این معنا که روایت ناظر به اثر وضعی اعمال انسان است؛ چراکه عالم هستی، عالم اسباب و مسببات است؛ در نتیجه بسیار اتفاق خواهد افتاد که انسان نتیجه اعمال و رفتار ناشایست خویش را در همین دنیا با چشم خویش ببیند، و اگرچه تمام این رفتارهای ناپسند در زمان
پیامبران و
ائمه (علیهم‌السّلام) نیز وجود داشت؛ اما در
آخر الزمان گسترش بیشتری می‌یابد.
تاثیر گناهان در زندگی انسان، از امور مسلمی است که
قرآن و
روایات بر آن تصریح دارد. برخی از این آثار موجب خسران ابدی او شده، و بسیاری نیز در حد یک اخطار و هشدار است.
آنچه در پرسش آمده ناظر به روایتی از امام علی (علیه‌السّلام) است که فرمود:
زمانی خواهد آمد که جامعه دچار گسترش بسیاری از رفتارهای ناپسند خواهد بود:
۱. کار‌های زشت آشکار شده و در نگاه مردم به صورت امری عادی دیده می‌شود.
۲.پرده‌های عفت و شرم پاره می‌گردد.
۳.زنا علنی می‌شود.
۴.اموال یتیمان حلال شمرده شده و توسط دیگران به تاراج می‌رود.
۵.رباخواری گسترش می‌یابد.
۶.مردم در ترازو و پیمانه، کم می‌گذارند.
۷.شراب را به نام (دیگری مانند) نبیذ حلال می‌دانند.
۸.با عناوینی مانند هدیه و شیرینی به رشوه‌خواری می‌پردازند.
۹.تحت پوشش امانت‌داری به خیانت می‌پردازند.
۱۰. مرد‌ها خود را به شکل زنان و زنان خویش را به صورت مرد‌ها درمی‌آورند.
۱۱.به احکام و دستورات مرتبط با نماز اهمیتی نمی‌دهند.
۱۲.برای غیر خدا (و برای ریا، تفریح و یا تجارت) عازم سفر حج می‌شوند.
امام (علیه‌السّلام) سپس ادامه داد: کیفر این گناهان آن است که خداوند آنها را گاهی از فیض‌های خود محروم می‌کند، تا جایی که در برخی سال‌ها هلال ماه (شوال) را دو مرتبه می‌بینند و گاهی از نظرشان مخفی می‌شود؛ به طوری که در اول ماه رمضان روزه نمی‌گیرند و در آخر ماه که روز عید بوده (و روزه در آن حرام است) روزه می‌گیرند.(به عبارتی، حتی افرادی که تا‌اندازه‌ای مقید به رعایت شرایع دینی هستند نیز به دلیل سکوت و مماشات، دچار مشکل می‌شوند).
در این زمان باید از آن ترسید که به طور ناگهانی دچار عذاب شوند؛ چرا که به دنبال آن کارها، بلا‌ها مردم را فرا می‌گیرد، تا جایی که بسیاری از افراد در بامداد کاملا سالم‌اند، ولی شب در دل خاک و قبر آرام می‌گیرند و گاهی شب را با سلامت کامل به خواب می‌روند، اما بامدادان نامشان در میان مردگان ثبت خواهد شد.(مرگ ناگهانی فراوان خواهد شد).
در چنین روزگاری لازم است انسان همیشه وصیتش در کنارش باشد، مبادا بلایی بر او فرود آید (و بدون وصیت بمیرد). همچنین مناسب است نماز را در اول وقتش بخواند؛ چون ممکن است تا آخر وقت زنده نباشد.هر یک از شما آن زمان را درک کرد بدون طهارت (وضو) نخوابد و اگر امکان دارد همیشه با طهارت باشد؛ چون ترس آن است که مرگ ناگهانی برسد و او نداند که فرشته مرگ برای قبض روح او می‌آید.
من به شما هشدار دادم، اگر بترسید! و آگاه نمودم، اگر آگاه گردید! و به شما پند دادم، چنانچه پند گیرید! پس در پنهانی و آشکار از خدا بترسید و نباید کسی از شما بمیرد، مگر اینکه مسلمان باشد؛ زیرا هر کس به غیر از اسلام آیینی داشته باشد از او پذیرفته نیست و در آخرت زیان‌کار است.
در سلسله سند این روایت نام افراد زیر آمده است:
احمد بن محمد بن یحیی عطار، اگرچه برخی از شخصیت‌شناسان وی را از راویان ناشناسی می‌دانند که در مورد او سخنی گفته نشده است؛
اما از آن‌جا که افراد
ثقه از وی بسیار روایت نقل کرده‌اند؛ می‌توان حدس زد که او نیز ثقه و مورد اعتماد است.
سعد بن عبدالله؛ ثقه و مورد اعتماد،
ابوالجوزاء منبه بن عبدالله؛ ثقه و مورد اعتماد،
حسین بن علوان کلبی؛ ثقه و مورد اعتماد،
عمرو بن ثابت بن هرمز حداد؛ نام وی
عمر بن ابی المقدام بود.
اگرچه برخی او را مورد انتقاد قرار داده‌اند؛ اما ثقه و مورد اعتماد است.
سعد بن ظریف؛ اگر سعد بن ظریف (با ظاء) باشد، در کتاب‌های رجالی، سخنی در مورد او یافت نشده است؛ اما اگر مراد سعد بن طریف (با طاء) باشد، در کتاب‌های رجالی ضعیف شمرده شده است.
اصبغ بن نباته؛ از خواص امام علی (علیه‌السّلام) به شمار می‌آمد.
در نتیجه این حدیث به دلیل حضور سعد بن ظریف (طریف) دچار ضعف است؛ اما به دلیل مخالفت نداشتن محتوای آن با آموزه‌های دینی می‌توان آن‌را پذیرفت.
به عبارت دیگر، روایت ناظر به اثر وضعی اعمال انسان است؛ چراکه عالم هستی، عالم اسباب و مسببات است؛ در نتیجه بسیار اتفاق خواهد افتاد که انسان نتیجه اعمال و رفتار ناشایست خویش را در همین دنیا با چشم خویش ببیند، و اگرچه تمام این رفتارهای ناپسند در زمان پیامبران و ائمه (علیهم‌السّلام) نیز وجود داشت؛ اما در آخر الزمان گسترش بیشتری می‌یابد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تأثیر گناهان در تشخیص هلال ماه رمضان»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۵/۴.
